Romların Sınıflandırılması
Rom herhalde sınıflandırması en zor olan içki türü dersek yanlış söylemiş olmayız. Bunun nedeni de üretimine dair tüm üreticileri kapsayan regülasyonların olmaması. Bölgesel regülasyonlar var, fakat coğrafi olarak çok yaygın üretimi olması, uluslararası bir konsorsiyumun olmaması, üretim farklılıklarını çok etkiliyor. Bir içkiye rom denilebilmesi için sadece şeker kamışı suyu ve yan ürünlerinden distile edilmesi yeterli.
Romları kategorize etmenin en bilinen ve kolayı yöntemi; rengine göre sınıflandırmak.
1 – Renge Göre Sınıflandırma
- Beyaz rom (Light rum) – olgunlaştırılmamış
- Altın rengi rom (Gold Rum) – az olgunlaştırılmış
- Koyu rom (Dark Rum) – olgunlaştırılmış
Bu sınıflandırmanın önemli açık noktaları var. Öncelikle piyasada da birçok örneğini gördüğümüz beyaz romların bazıları, tat profilini zengileştirmek amacıyla önce olgunlaştırılıyor. Fakat daha sonra tekrar filtrelenerek rengi açılıyor. Yani aslında bu sınıflandırmaya göre belki gold rom statüsüne girebilecekken bu filtrasyon nedeniyle yine beyaz rom olarak sınıflandırılıyor.
Ayrıca üretim sonrası romlara farklı katkı maddeleri ve renklendiriciler eklenebiliyor. Bu da aslında beyaz bir romun dark rom görünümü almasına da sebep olabiliyor. Bu regülasyon eksikliği renge göre sınıflandırmanın yanıltıcı olmasına neden olabiliyor.
2 – Geleneksel Yöntem
Geleneksel yöntemde, romlar, hangi ülkeye ait kolonilerde üretildiğine göre sınıflandırılıyor. İlk zamanlarda bu bölgelerde aynı teknikle, çoğu zaman aynı karakteristiklerde rom üretildiği için bu sınıflandırma uygun gözükebilir. Fakat zaman içerisinde bu bölgelerde farklı üretim teknikleriyle farklı karakteristiklerde romlar da üretilmeye başlanınca bu sınıflandırma yöntemi de bir ölçüde kapsayıcılığını kaybediyor.
İngiltere Kolonileri – Jamaika, Barbados ve Guyana’da üretilen romlar – hammadde olarak melas kullanılıyor, pot still yani geleneksel bakır imbiklerde damıtılıyor. Daha cesur, zengin aromalı ve gürbüz romlar..
İspanya Kolonileri – Porto Riko, Küba ve Dominik Cumhuriyeti’nde üretilen romlar – hammadde olarak melas kullanılıyor, kolon tipi imbiklerde damıtılıyor, daha hafif, temiz ve kolay içimli romlar.
Fransa Kolonileri – Martinique, Haiti ve Guadalupe’de üretilen romlar – şeker kamışı suyu bazlı, daha otsu ve vejetal tatlar – rhum agricole olarak adlandırılıyor.
Bu sınıflandırmaya göre Küba’da dark rom üretilmiyor olması lazım fakat tabii ki üretiliyor. O yüzden tam olarak yine kapsayıcı bir sınıflandırma tekniği artık olmuyor.
3 – Şişe hakkında üç şey
Buna tam bir sınıflandırma diyebilir miyiz bilemiyorum ama sınıflandırmanın zorluğu bir romu tanımlamada bu yöntemi en etkin yöntem haline getiriyor diyebilirim. O da aslında sınıflandırma yerine üç başlıkta romu değerlendirmek. Bunlar;
- Melas bazlı mı şeker kamışı suyu bazlı mı?
- Kaç yaşında? Olgunlaştırılmış mı? – daha zengin, yumuşak ve pürüzsüz Olgunlaştırılmamış? Daha parlak notalar ve güçlü bir rom tadı.
- Üretiminde hangi imbik kullanılıyor?
- Geleneksel bakır imbik – daha sağlam, derin, zengin tatlar
- Kolon tipi imbik – daha hafif, arınmış tatlar
- Harman – iki yöntemle üretilen romların oransal karışımı
Şimdi bunlara ek olarak birkaç başlıktan daha bahsedelim. Piyasada votkada da olduğu gibi romda da aromalandırılmış – ya da tatlandırılmış – romlar bulunuyor. Bunlara değinmeyeceğim.
Yine aslında teknik olarak bu kategoriye girebilecek ama kendi başına bahsedilmesi gereken bir rom çeşidi var. Spiced rom – Baharatlı rom diyebiliriz bunun Türkçe’sine.
Farklı baharat ve aromatik bitkilerle çeşnilendirilmiş rom türü. Baz olarak herhangi bir rom kullanılabiliyor. İçeriğindeki baharatlar markadan markaya değişebiliyor ama sıklıkla kullanılanlar; tarçın, karanfil, muskat, yenibahar ve vanilya. Bu çeşnilendirilmiş yapısı, bu türü kokteyller için cazip bir baz içki seçeneği haline getiriyor. Çok büyük ihtimalle böyle bir türün ortaya çıkma nedeni eskiden çok da iyi olmayan kalitesiz romların baharatların eklentisi ile daha içilebilir hale gelmesi olabilir.
Bir de bahsetmekte fayda olacağını düşündüğüm yüksek esterli romlar var. Genellikle Jamaika menşeili romlarda yüksek ester oranına rastlıyoruz. Esterler, fermentasyon sürecinde mayanın mayşe içerisindeki şekerle etkileşiminden ortaya çıkan ve farklı tat ve aromaların kaynağı olan organik bileşenler. Genelde romlarda 50 ila 500 ppm aralığında bir ester miktarı bulunuyor. Ppm – parts per million – milyondaki adet..
Jamaika romlarının yüksek ester oranının nedeni yabani mayalarla yapılan fermentasyon sürecinin çok daha uzun tutulması. Buna ek olarak kullanılan maya tipi ve damıtma süreci de hangi tipte ve ne miktarda esterin ortaya çıkacağını belirleyen faktörler. Bu romlar, tropikal meyve, muz, ananas ve hatta funk notalarını içerebilen yoğun ve karmaşık tat profilleriyle biliniyor.
Romun en makbulü, katran gibi olanıdır.
Kaptan J. Flint